سپتیک تانک
سپتیک تانک، که به عنوان مخزن نگهداری و تثبیت مواد در فرآیندهای تصفیه فاضلاب و پساب‌های صنعتی شناخته می‌شود، نقش حیاتی در بهبود کیفیت آب تصفیه‌شده و کنترل عملیات تصفیه ایفا می‌نماید. این نوع از تانک‌ها با طراحی‌های متنوع و کاربردهای گسترده، اجازه می‌دهند تا فرآیندهای پیشرفته جداسازی و تثبیت مواد معلق، روغن‌ها، رسوبات و امولسیون‌های مختلف به صورت مؤثر انجام شود.
تصویر سپتیک تانک ساخت شرکت ارکان گستر
1- ساختار و طراحی سپتیک تانک
- ابعاد و حجم:بر اساس ظرفیت و حجم پساب ورودی، طراحی شده و باید قابلیت نگهداری حجم مناسبی از مواد معلق و راحتی در فرآیند ته‌نشینی را دارا باشد.
- مواد ساخت: عمدتاً از فلز مقاوم در برابر خوردگی، پلیمرهای مقاوم در برابر مواد شیمیایی، یا بتن مسلح ساخته می‌شود.
- طراحی داخلی:شامل سطح صاف و هموار، سیستم‌های توزیع یکنواخت پساب، درب‌های دسترسی و تجهیزات جمع‌آوری و خروج مواد تثبیت شده.
- ورودی و خروجی‌ها:ورودی پساب، کانال‌های توزیع، خروجی آب به مراحل بعدی و دریچه‌های تخلیه مواد تثبیت شده.
- سیستم‌های کنترل: حسگرهای سطح مواد، سیستم‌های نظارتی و کنترل فرآیند، برای جلوگیری از خروج مواد معلق و تنظیم جریان.
تصویر شماتیک عملکرد سپتیک تانک
2- فرآیند عملکرد سپتیک تانک
- ورود جریان پساب: پساب وارد مخزن می‌شود و جریان آرام و یکنواخت فراهم می‌گردد.
- ته‌نشینی و تثبیت: بر اثر نیروی گرانش، مواد معلق و ذرات سنگین‌تر به سمت پایین می‌افتند و رسوبات تثبیت می‌شوند.
- تجمع و نگهداری مواد: در بخش پایین مخزن، رسوبات و مواد سنگین، تثبیت شده و در طول زمان جمع می‌شوند.
- خروج و حذف: از طریق سیستم‌های مخصوص، رسوبات و مواد تثبیت شده، از مخزن خارج شده یا به بخش‌های بازیابی یا دفع منتقل می‌گردند.
- انتقال آب زلال: مایع باقیمانده یا آب تصفیه‌شده، که اکنون غنی از مواد سبکتر و کم‌کشنده است، به مراحل بعدی یا حوضچه‌های نگهداری منتقل می‌شود.
تصویر شماتیک فرایند عملکرد سپتیک تانک
3- مزایای استفاده از سپتیک تانک
- کاهش بار آلودگی در مراحل بعدی: کمک به کاهش ثقل آلودگی‌ها و مواد معلق، و جلوگیری از اختلال در فرآیندهای فیلتراسیون و تصفیه بیولوژیکی.
- ساده و اقتصادی: ساخت و نگهداری آسان، بدون نیاز به تجهیزات پیچیده، و هزینه عملیاتی پایین.
- افزایش کارایی فرآیندهای مکانیکی و بیولوژیکی: آماده‌سازی شرایط مطلوب برای فرآیندهای بعدی.
- تثبیت مواد معلق و جلوگیری از خروج مواد شناور: کاهش میزان مواد سبکتر و شناور در پساب خروجی.
- قابلیت عملیات پیوسته و متمرکز: برای تصفیه‌خانه‌های بزرگ و واحدهای صنعتی.
4- محدودیت‌ها و نکات فنی
- عدم کارایی در حذف مواد محلول
سپتیک پستینگ تانک بر پایه فرآیند ته‌نشینی و جداسازی ذرات معلق است و قادر نیست مواد محلول مانند نمک‌ها، مواد آلی حل‌شده و گازهای حل‌شده را جدا کند. این محدودیت به ماهیت فیزیکی فرآیند برمی‌گردد که تنها به ذرات و مواد سنگین‌تر کار می‌کند.
- نیاز به زمان اقامت مناسب
فرآیند ته‌نشینی، نیازمند زمان کافی برای جداشدن ذرات بر اثر گرانش است. اگر سرعت جریان بالا باشد یا زمان اقامت کم باشد، رسوبات کامل تشکیل نمی‌شوند و خروجی نهایی کیفیت مناسبی نخواهد داشت. در نتیجه، طراحی مخزن باید بر اساس نرخ‌های دیافراگم و زمان مناسب انجام شود.
- محدودیت در جداسازی مواد سبک و شناور
مواد سبکتر و شناور، مانند روغن و چربی‌ها، ممکن است به دلیل سطح فعالیت و امولسیون‌های پایدار، به راحتی از مخزن خارج نشوند یا به مدت طولانی در سطح باقی بمانند. این امر باعث می‌شود که کارایی حذف مواد سبک در بعضی موارد محدود باشد و نیاز به فناوری‌های مکمل وجود داشته باشد.
- تاثیر پارامترهای عملیاتی بر کارایی
تغییرات پارامترهای مانند pH، دما و غلظت مواد معلق، می‌تواند فرآیند ته‌نشینی را مختل کند. برای نمونه، پدیده‌های شیمیایی مانند تغییر در تشکیل رسوب و پایداری ذرات، می‌تواند باعث کاهش راندمان زودرس شود. در نتیجه، کنترل دقیق این پارامترها امری ضروری است.
- مشکل در جداسازی امولسیون‌های پایدار
امولسیون‌های پایدار مواد روغنی، به دلیل سطح فعال و ساختار شیمیایی، ممکن است در فرآیند ته‌نشینی و تثبیت، جداسازی مؤثر نداشته باشند. حذف این امولسیون‌ها نیازمند پیش‌درمان یا کاربرد فناوری‌های مکمل مثل انعقاد، فلوکولاسیون یا افزودن مواد شکست امولسیون است که هزینه و پیچیدگی عملیات را افزایش می‌دهد.
- محدودیت در حجم و دبی ورودی
در صورت افزایش حجم و دبی تصفیه، ممکن است عمکلرد سپتیک تانک کاهش یابد و فرآیند مختل شود. برای مصارف صنعتی بزرگ، نیاز به طراحی و تجهیزات بزرگ‌تر است که ممکن است هزینه بر و عملیاتی پیچیده باشد.
- تاثیر وجود مواد شیمیایی و رسوبات معدنی
استفاده بی‌رویه از افزودنی‌های شیمیایی، یا رسوبات معدنی، می‌تواند منجر به رشد رسوبات و کاهش ظرفیت مخزن یا اختلال در عملکرد سیستم شود. این موارد نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت دقیق برای کنترل و جلوگیری از مشکلات زیست‌محیطی و عملیاتی هستند.